การเดินทางด้วยจักรสาธารณะในกรุงปารีส
นายยุทธนา ฤทธิ์ทวี
(Doctoral School of Oncology, Université Paris-Saclay)
Bike sharing เป็นกระแสที่จุดติดขึ้นในเมืองใหญ่ๆทั่วโลกจากความต้องการท่องเที่ยวและเดินทางอย่างเป็นมิตรต่อสิ่งแวดล้อม ปารีสเองก็เป็นอีกหนึ่งเมืองที่มีบริการสาธารณะ Bike sharing รวมไปถึงบริการเสริมอื่นๆ ที่พร้อมให้บริการนักท่องเที่ยวกว่า 40 ล้านคนต่อปี (สถิติจากปีค.ศ. 2018) ปารีสเริ่มบริการ Bike sharing มาตั้งแต่ปีค.ศ. 2007 แล้ว เว็บไซต์ Wired จัดอันดับให้เป็นหนึ่งใน 20 เมืองที่เป็นมิตรต่อการปั่นจักรยานที่สุดในโลก ปัจจุบันปารีสมีจำนวนจักรยานไว้ให้บริการมากเป็นอันดับที่สองของโลก เป็นรองเพียงจักรยานสาธารณะให้เช่าของเมือง Hangzhou ประเทศจีน
1. รู้จัก Vélib จักรยานสาธารณะของกรุงปารีส
Vélib มาจากการสนธิ 2 คำในภาษาฝรั่งเศส คือ Vélo (จักรยาน) และคำว่า liberté (เสรีภาพ) เพื่อสื่อถึงการเดินทางอย่างอิสระเสรีด้วยการปั่นจักรยานในกรุงปารีส โครงการนี้เริ่มต้นและลงทุนโดยบริษัทโฆษณา JCDecaux ตั้งแต่ปีค.ศ. 2007 จนถึง ค.ศ.2018 (ปัจจุบันเปลี่ยนบริษัทที่ดูแลไปแล้ว) การใช้จักรยานสาธารณะมีส่วนช่วยปรับเปลี่ยนพฤติกรรมของชาวเมืองให้ปล่อยมลพิษน้อยลง Velib มีผู้ใช้กว่า 250,000 คนต่อปี ในแต่ละวันมีการใช้ประมาณ 100,000-150,000 ครั้ง จักรยานบริการมีทั้งหมดมากกว่า 23,600 คัน มีสถานีจอดจักรยาน 1,800 แห่งรอบเมือง หากคุณมองไปรอบกรุงปารีส ทุกๆ 300 เมตรคุณจะเห็นสถานีจอดจักรยาน Vélib อย่างน้อย 1 แห่งแน่นอน และปัจจุบันยังมีจักรยานไฟฟ้าเป็นตัวเลือกใหม่อีกด้วย
2. ค่าใช้จ่ายสำหรับการใช้งาน Vélib
การเช่าจักรยานสาธารณะ Vélib มี 2 วิธีคือการเช่าระยะสั้น (เหมาะกับผู้ที่มาท่องเที่ยวในปารีสเป็นระยะเวลาสั้นๆ ) และการสมัครสมาชิกรายปี (เหมาะกับผู้ที่อาศัยอยู่ภายในเมืองปารีสเป็นหลัก) จักรยานมี 2 แบบให้เลือกคือจักรยานธรรมดาและจักรยานไฟฟ้า
2.1 การเช่า Vélib ระยะสั้นประเภท 1 วัน และ 7 วัน
การเช่าเพื่อใช้งาน Vélib ระยะสั้นเป็นเวลา 1 วัน นั้นเรียกว่า V-DÉCOUVERTE ราคาค่าสมัคร 5 ยูโร สำหรับจักรยานธรรมดา (สีเขียว) สามารถใช้จักรยานได้ตลอดภายใน 24 ชั่วโมง บริการ 30 นาทีแรกฟรี หากใช้เกิน 30 นาทีแต่ไม่เกิน 60 นาที จะเสียเพิ่ม 1 ยูโร แต่หากใช้เกิน 60 นาที จะเสียเงินเพิ่ม 1 ยูโรทุกๆ 30 นาที สำหรับจักรยานไฟฟ้า (สีฟ้า) สามารถใช้จักรยานได้ตลอดภายใน 24 ชั่วโมง เสียค่าบริการ 1 ยูโรสำหรับ 30 นาทีแรก หากใช้เกิน 30 นาทีแต่ไม่เกิน 60 นาที จะเสียเพิ่ม 2 ยูโร แต่หากใช้เกิน 60 นาที จะเสียเงินเพิ่ม 2 ยูโรทุกๆ 30 นาที
การเช่าเพื่อใช้งาน Vélib ระยะ 7 วัน เรียกว่า V-SÉJOUR ราคาค่าสมัคร 15 ยูโร สำหรับจักรยานธรรมดา (สีเขียว) สามารถใช้จักรยานได้เป็นเวลา 7 วัน บริการ 30 นาทีแรกฟรี หากใช้เกิน 30 นาทีแต่ไม่เกิน 60 นาที จะเสียเพิ่ม 1 ยูโร แต่หากใช้เกิน 60 นาที จะเสียเงินเพิ่ม 1 ยูโรทุกๆ 30 นาที สำหรับจักรยานไฟฟ้า (สีฟ้าสามารถใช้จักรยานได้เป็นเวลา 7 วัน เสียค่าบริการ 1 ยูโรสำหรับ 30 นาทีแรก หากใช้เกิน 30 นาทีแต่ไม่เกิน 60 นาที จะเสียเพิ่ม 2 ยูโร แต่หากใช้เกิน 60 นาที จะเสียเงินเพิ่ม 2 ยูโรทุกๆ 30 นาที
2.2 การเช่า Vélib ประเภทรายปี
สำหรับผู้ที่อาศัยอยู่ในกรุงปารีสและต้องการใช้จักรยาน Vélib สามารถเลือกสมัครสมาชิกเพื่อใช้งานได้ในราคาประหยัด โดยมีรายละเอียดดังนี้
2.2.1 โปรโมชั่นธรรมดา V-LIBRE ราคาเท่ากับแบบเช่าระยะสั้น แต่สามารถใช้งานได้สะดวกกว่า
2.2.1 โปรโมชั่น V-PLUS เหมาะสำหรับผู้ที่ใช้งานมากกว่า 4 ครั้งใน 1 เดือน และแบ่งออกเป็น 3 ราคาย่อยคือราคาปกติ ราคาสำหรับผู้ที่มีอายุต่ำกว่า 27 ปี และ ราคาสำหรับผู้ที่ได้รับเงื่อนไขพิเศษ
2.2.1 โปรโมชั่น V-MAX เหมาะสำหรับผู้ที่ใช้เป็นประจำ แบ่งออกเป็น 3 ราคาย่อย คือราคาปกติ ราคาสำหรับผู้ที่มีอายุต่ำกว่า 27 ปี และ ราคาสำหรับผู้ที่ได้รับเงื่อนไขพิเศษ
3. วิธีการสมัครใช้งาน Vélib
การสมัครใช้งานเริ่มต้นด้วยการลงทะเบียนซึ่งสามารถทำได้ 2 ช่องทาง ทั้งทาง application และทางเว็บไซต์ สำหรับ application ใช้ได้ทั้งโทรศัพท์ iOS และ Android โดยดาวน์โหลด ชื่อ application “Velib’ app officielle” สำหรับทางเว็บไซต์ สามารถลงทะเบียนผ่านเว็บไซต์ https://www.velib-metropole.fr/en/offers หลังชำระเงินเรียบร้อยแล้ว เราจะได้ Access code และ PIN เพื่อเริ่มต้นใช้จักรยานสาธารณะ
Access code และ PIN ที่ได้รับหลังจากเสร็จสิ้นการสมัคร
4. วิธีการเริ่มต้นใช้งานจักรยาน Vélib
หลังจากได้รับ Access code และ PIN เราสามารถค้นหาจักรยาน Vélib ที่อยู่ใกล้ตัวเราได้ด้วย application จากนั้นให้ปฏิบัติตามขั้นตอนดังนี้
1. กดปุ่ม “V” ที่อยู่บน V-Box
2. กรอก Access code 8 หลักให้ถูกต้อง
3. ยืนยันรหัสด้วยกดปุ่ม “V”
4. กรอก PIN 4 หลักให้ถูกต้อง
5. ยืนยันรหัสด้วยกดปุ่ม “V” อีกครั้งหนึ่ง
6. เมื่อปรากฏสัญลักษณ์ GO แสดงว่าจักรยานพร้อมใช้งานแล้ว
7. ดึงจักรยานออกจากแท่นจอดพร้อมออกเดินทาง
ขั้นตอนเพื่อเริ่มต้นใช้งานจักรยาน Vélib
5. วิธีการจอดจักรยาน Vélib ระหว่างการเดินทาง
ระหว่างที่เราเดินทางด้วยจักรยาน Vélib เราอาจจะอยากจอดรถจักรยานข้างทางเพื่อแวะซื้อขนมเครื่องดื่ม หรือหยุดเดินถ่ายรูปตามสถานที่ต่างๆ เราสามารถทำได้โดยไม่จำเป็นต้องจอดจักรยานคืนที่สถานี โดยดำเนินการตามขั้นตอนดังนี้
1. กางขาตั้งออกเพื่อจอดจักรยาน (ควรจอดใกล้บริเวณที่จอดจักรยานส่วนตัวเพื่อความเป็นระเบียบ)
2. กดปุ่ม “V” ที่อยู่บน V-Box
3. สัญลักษณ์ จะปรากฏขึ้น
4. หมุนบาร์จักรยานเพื่อล็อก จากนั้นจะปรากฏสัญลักษณ์
5. กดที่บริเวณบาร์ด้านซ้าย
6. ดึงสายเคเบิ้ลออกมาจากบริเวณบาร์ด้านขวา
7. สอดสายเคเบิ้ลเข้าที่รูบริเวณด้านบนของล้อหน้า
8. เมื่อต้องการใช้งานจักรยานอีกครั้ง ให้กดปุ่ม “V” ที่อยู่บน V-Box แล้วใส่ Access code และ PIN อีกครั้งเพื่อกลับมาใช้งาน
ลักษณะการล็อกรถจักรยาน Vélib ด้วยสายล็อกที่อยู่ในบาร์ด้านขวา
6. วิธีการคืนจักรยาน Vélib ที่สถานีจอดเมื่อสิ้นสุดการเดินทาง
หลังจากเสร็จสิ้นการเดินทางแล้ว เราสามารถคืนจักรยานได้ที่สถานีทุกแห่งทั่วเมือง โดยสามารถค้นหาสถานีรอบๆตัวที่ยังมีช่องว่างให้คืนได้ผ่าน application หลังจากนั้นให้ทำตามขั้นตอนต่อไปนี้
1. เลือกช่องที่ว่างอยู่ในสถานีที่ต้องการคืนจักรยาน
2. เลื่อนจักรยานเข้าไปในช่องว่าง
3. สรุปผลการเดินทางจะปรากฏขึ้นใน application
4. ตรวจสอบสัญลักษณ์รูปธงที่ปรากฏขึ้น แปลว่าคืนจักรยานถูกต้อง
5. หากมีสัญลักษณ์ แม่กุญแจและเครื่องหมายกากบาทปรากฏขึ้น ให้ตรวจสอบจักรยานอีกครั้งเพราะจักรยานอาจลงล็อกไม่ถูกต้อง
อ้างอิง
https://www.velib-metropole.fr/en/offers
https://www.wired.com/2015/06/copenhagenize-worlds-most-bike-friendly-cities/
