การเดินทางด้วยจักรสาธารณะ (Vélib) ภายในเมืองปารีส

การเดินทางด้วยจักรสาธารณะ (Vélib) ภายในเมืองปารีส

โดย นายยุทธนา ฤทธิ์ทวี
(Doctoral School of Oncology, Université Paris-Saclay, ปารีส)

 

เทรนด์ Bike sharing นั้นเป็นกระแสที่ถูกจุดติดขึ้นในเมืองใหญ่ๆทั่วโลก เนื่องด้วยความต้องการที่จะท่องเที่ยวและเดินทางด้วยวิธีที่มีความเป็นมิตรต่อสิ่งแวดล้อม ปารีสเองก็เป็นอีกหนึ่งเมืองที่มีบริการสาธารณะประเภท Bike sharing รวมไปถึงบริการเสริมอื่นๆ พร้อมให้บริการนักท่องเที่ยวที่มาเยี่ยมชมเมืองหลวงแห่งฝรั่งเศสกว่า 40 ล้านคนต่อปี (สถิติจากปี 2018)  โดยปารีสได้เริ่มต้นบริการ Bike sharing มาตั้งแต่ปี 2007 แล้ว และถูกเว็บไซต์ Wired จัดอันดับให้เป็นหนึ่งใน20เมืองที่เป็นมิตรต่อการปั่นจักรยานที่สุดในโลก ปัจจุบันปารีสมีจำนวนจักรยานให้บริการมากเป็นอันดับที่สองของโลก เป็นรองเพียงโครงการจักรยานสาธารณะให้เช่าของเมือง Hangzhou ประเทศจีน

1. โครงการจักรยานเช่า Vélib

เป็นการให้เช่าจักรยานตามเวลาที่ใช้ ชื่อ Vélib นั้นเป็นการสนธิคำ 2 คำในภาษาฝรั่งเศส ซึ่งคือ Vélo (จักรยาน) และคำว่า liberté (เสรีภาพ) สื่อถึงการเดินทางอย่างมีอิสระเสรีในเมืองปารีสด้วยการปั่นจักรยาน โครงการนี้เริ่มต้นและลงทุนโดยบริษัทโฆษณา JCDecaux ตั้งแต่ปี 2007 จนถึง 2018 (ปัจจุบันได้เปลี่ยนบริษัทที่ดูแลไปแล้ว) และได้รับความนิยมมากจนปัจจุบัน มีส่วนช่วยปรับเปลี่ยนพฤติกรรมของชาวเมืองให้ปล่อยมลพิษน้อยลงเป็นอย่างมาก 

โครงการ Velib มีมีผู้ใช้กว่า 250,000 คนต่อปี ในแต่ละวันมีการใช้กว่า 100,000-150,000 ครั้งต่อวัน มีจักรยานทั้งหมดมากกว่า 23,600 คัน มีที่จอดกว่า 1,800 สถานีรอบเมือง หากคุณมองไปรอบๆเมือง ทุกๆ 300 เมตรของเมืองปารีส คุณจะพบสถานีจอดจักรยาน Vélib อย่างน้อย 1 แห่งแน่นอน และ ณ ปัจจุบัน ยังมีตัวเลือกใหม่คือ จักรยานไฟฟ้าอีกด้วย (สังเกตได้จากจักรยานที่เป็นสีฟ้า)

เกร็ดเล็กเกร็ดน้อยของโครงการ Vélib  รูปแบบการลงทุนของโครงการ Vélib นั้นมีความน่าสนใจคือแม้ว่ารายได้และค่าธรรมเนียม Vélib ทั้งหมดจะเป็นรายได้ของรัฐบาล แต่ทางบริษัท JCDecaux เป็นผู้ลงทุนและออกค่าใช้จ่ายในระบบนี้ทั้งหมด รวมไปถึงค่าจ้างพนักงานประจำกว่า 300 คน และค่าซ่อมบำรุงจักรยานทุกคันโดยแลกกับสิทธิ์การบริหารจัดการโฆษณา Billboard 1,628 แห่งในปารีส  แหล่งที่มา: https://nopphorn.com/v%C3%A9lib-bike-sharing-in-paris-bae879a3bc8b

 

2. ค่าใช้จ่ายในการใช้งาน Vélib 

การเช่าจักรยาน Vélib นั้นสามารถทำได้ 2 แบบคือการสมัครสมาชิกรายปี (เหมาะกับผู้ที่อาศัยอยู่ภายในเมืองปารีสเป็นหลัก)หรือการเช่าระยะสั้น (เหมาะกับผู้ที่มาท่องเที่ยวในปารีสเป็นระยะเวลาสั้นๆ) และมีจักรยานให้เลือกสองแบบ คือจักรยานแบบธรรมดากับจักรยานไฟฟ้า

2.1 การใช้งาน Vélib แบบระยะเวลาเช่า 1 วัน และ 7 วัน 

การเช่าเพื่อใช้งาน Vélib ระยะสั้นเป็นเวลา 1 วัน นั้นเรียกว่า V-DÉCOUVERTE โดยมีรายละเอียดดังนี้ 

2.2 การใช้งาน Vélib แบบการสมัครสามาชิกรายปี

สำหรับผู้ที่อาศัยอยู่ในปารีสโดยส่วนใหญ่และมีความต้องการใช้จักรยาน Vélib สามารถเลือกใช้การสมัครสมาชิกเพื่อใช้งานได้ในราคาที่ถูกลง โดยมีรายละเอียดดังนี้

2.2.1 โปรโมชั่นธรรมดา V-LIBRE ราคาเท่ากับแบบเช่า แต่สามารถใช้งานได้สะดวกกว่า

2.2.1 โปรโมชั่น V-PLUS เหมาะสำหรับผู้ที่ใช้งานมากกว่า 4 ครั้งใน 1 เดือน และแบ่งออกเป็น 3 ราคาย่อยคือราคาปกติ ราคาสำหรับผู้ที่มีอายุต่ำกว่า 27 ปี และ ราคาสำหรับผู้ที่ได้รับเงื่อนไขพิเศษ

2.2.1 โปรโมชั่น V-MAX เหมาะสำหรับผู้ที่ใช้เป็นประจำ และแบ่งออกเป็น 3 ราคาย่อย
คือราคาปกติ ราคาสำหรับผู้ที่มีอายุต่ำกว่า 27 ปี และ ราคาสำหรับผู้ที่ได้รับเงื่อนไขพิเศษ

3. วิธีการสมัครใช้งาน Vélib 

การสมัครใช้งานเริ่มต้นด้วยการลงทะเบียนซึ่งสามารถทำได้ 2 ช่องทาง ทั้งทางแอพลิเคชั่นและทางหน้าเว็บไซต์ สำหรับแอพลิเคชั่นนั้น ทั้ง iOS และ Android สามารถดาวน์โหลดได้โดยค้นหาแอพลิเคชั่นชื่อ “Velib’ app officielle” สำหรับทางเว็บไซต์ สามารถทำได้ผ่านทางเว็บไซต์ https://www.velib-metropole.fr/en/offers เมื่อลงทะเบียนแลพจ่ายเงินเรียบร้อยแล้ว เราจะได้ access และ pin code ที่จะนำไปใช้ต่อในขั้นตอนต่อไปเพื่อเริ่มต้นใช้งานจักรยาน

access และ pin code ที่ได้รับหลังจากเสร็จสิ้นการสมัคร

4. วิธีการเริ่มต้นใช้งานจักรยาน Vélib 

หลังจากได้รับ access และ pin code จากแอพคลิเคชั่นแล้ว เราสามารถค้นหาจักรยาน Vélib ที่อยู่ใกล้ตัวเราได้ด้วยแอพพลิเคชั่น จากนั้นให้ปฎิบัติตามขั้นตอนดังนี้

1. 1. กดปุ่ม “V” ที่อยู่บน V-Box
   2. กรอก access code 8 หลักให้ถูกต้อง
   3. ยืนยันรหัสด้วยกดปุ่ม “V” 
   4. กรอก pin code 4 หลักให้ถูกต้อง
   5. ยืนยันรหัสด้วยกดปุ่ม “V” อีกครั้งหนึ่ง
   6. เมื่อปรากฎสัญลักษณ์แสดงว่าจักรยานพร้อมใช้งานแล้ว
   7. ดึงจักรยานออกจากแท่นจอดพร้อมออกเดินทาง

การกรอกรหัสเพื่อเริ่มต้นใช้งานจักรยาน Vélib

5. วิธีการจอดจักรยาน Vélib ระหว่างการเดินทาง

ระหว่างที่เราเดินทางด้วยการใช้บริการ Vélib เราอาจอยากที่จะจอดข้างทางเพื่อแวะไปซื้อขนมเครื่องดื่ม หรือหยุดเดินถ่ายรูปตามสถานที่ต่างๆ เราสามารถทำได้โดยไม่จำเป็นต้องจอดจักรยานคืนที่สถานี โดยดำเนินการตามขั้นตอนดังนี้

1. 1. กางขาตั้งออกเพื่อจอดจักรยาน (ควรจอดใกล้บริเวณที่จอดจักรยานส่วนตัวเพื่อความเป็นระเบียบ)
   2. กดปุ่ม “V” ที่อยู่บน V-Box
   3. สัญลักษณ์ จะปรากฎขึ้น
   4. หมุนบาร์จักรยานเพื่อล็อก จากนั้นจะปรากฎสัญลักษณ์
   5. กดที่บริเวณบาร์ด้านซ้าย
   6. ดึงสายเคเบิ้ลออกมาจากบริเวณบาร์ด้านขวา
   7. สอดสายเคเบิ้ลเข้าที่รูบริเวณด้านบนของล้อหน้า
   8. เมื่อต้องการใช้งานจักรยานอีกครั้ง ให้กดปุ่ม “V” ที่อยู่บน V-Box แล้วใส่ access และ pin code อีกครั้งเพื่อกลับมาใช้งาน

ลักษณะการล็อกรถจักรยาน Vélib ด้วยสายล็อกที่อยู่ในบาร์ด้านขวา

6. วิธีการคืนจักรยาน Vélib กลับสู่สถานีเมื่อสิ้นสุดการเดินทาง

หลังจากเราเสร็จสิ้นการเดินทางแล้ว เราสามารถคืนจักรยานได้ที่ทุกสถานีทั่วเมือง โดยสามารถค้นหาสถานีรอบๆตัวที่ยังมีช่องว่างให้คืนได้ผ่านแอพลิเคชั่น หลังจากนั้นให้ทำตามขั้นตอนต่อไปนี้

1. 1. เลือกช่องที่ว่างอยู่ในสถานีที่ต้องการคืนจักรยาน
   2. เลื่อนจักรยานเข้าไปในช่องว่าง
   3. สรุปผลการเดินทางจะปรากฎขึ้นใรแอพคลิเคชั่น
   4. ตรวจสอบสัญลักษณ์รูปธงที่ปรากฎขึ้น แปลว่าจักรยานถูกคืนได้อย่างถูกต้อง
   5. หากสัญลักษณ์นี้ปรากฎขึ้น ให้ตรวจสอบจักรยานอีกครั้งเพราะจักรยานอาจไม่ลงล็อกที่ถูกต้อง

Reference:

• https://www.velib-metropole.fr/en/offers
• https://www.wired.com/2015/06/copenhagenize-worlds-most-bike-friendly-cities/